De tool voor de Maatschappelijke Kosten Baten Analyse (MKBA) voor sociaal (wijk)teams is in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties en de VNG door economisch adviesbureau LPBL ontwikkeld.
Een mooie tool die LPBL al bij meer dan 40 gemeenten heeft uitgevoerd en wij al in diverse gemeenten bij de uitvoering van onze projecten hebben ingezet: Dordrecht, Gouda en Rijswijk. Dit was bij het begin van de start van de sociaal (wijk)teams de indicatieve tool, versie 1.0. Het leverde veel inzicht op voor onder meer de gewenste, gerichte interventies van de sociaal (wijk)teams.
De aanbevelingen voor een geslaagde integrale aanpak zijn:
1.
Een slimme strategie om kwetsbare huishoudens te vinden en te selecteren
2.
Een passende caseload
3.
Het goed op elkaar afstemmen van hulpverlening
4.
Een beroep op de eigen kracht van huishoudens
5.
Alleen doorverwijzen naar professionals buiten het team indien echt nodig en
6.
Het blijvend volgen van de huishoudens
Stichting VraagWijzer Nederland komt in deze nieuwsbrief met nadere invulling van de bovenstaande aanbevelingen.
1. Een slimme strategie om kwetsbare huishoudens te vinden en te selecteren
 |
Wat zijn kwetsbare huishoudens? Het meest voor de hand liggend is om uit te gaan van de volgende definitie: huishoudens die minder zelfredzaam zijn en niet optimaal participeren in de samenleving. Voor het analyseren van de zelfredzaamheid is de Zelfredzaamheid-Matrix hierbij een bruikbaar instrument.
Hoe vind en selecteer je kwetsbare huishoudens? Wat is een handige strategie? Met de praktijkervaring van de afgelopen jaren bij de projecten zijn dit een paar van de tips:
-
Maak samenwerkingsafspraken met de woningcorporaties om huurachterstanden te melden voordat deze naar de deurwaarder gaan
-
Laat de meldingen van afsluitingen van energie vanuit de gemeente doorzetten naar het sociaal (wijk)team
-
Zorg voor een nauwe samenwerking en afspraken met onder meer de wijkverpleegkundigen, professionals uit de 1e lijns gezondheidszorg, Wmo-consulenten, casemanagers van Werk en Inkomen (voor zover deze niet al aan het team deelnemen)
-
Ga 'eropaf': organiseer meldingen, signalen op basis van de samenwerkingsafspraken en realiseer dat het team iedere werkdag in staat is om 'eropaf' te gaan
2. Een passende caseload
|
Het sociaal (wijk)team zal aan de slag moeten gaan met de doelgroep waar het voor bedoeld is: kwetsbare burgers. Mensen zonder beperkingen in de zelfredzaamheid, met enkelvoudige, eenvoudige vragen worden natuurlijk vriendelijk ontvangen. Volgens onze visie heeft iedereen recht op een goed gesprek als het sociaal (wijk)team laagdrempelig en toegankelijk georganiseerd is (als het sociaal wijkteam laagdrempelig georganiseerd is). Maar de caseload heeft de focus op de kwetsbare burgers. Mogelijk richt het team zich ook op de aanpak van de zware multi problem gezinnen; deze kunnen ook baat hebben bij de integrale aanpak. Het sociaal (wijk)team kan dan een katalysator zijn om de hoeveelheid geïndiceerde (maatwerk) hulpverleners terug te dringen en een kanteling te maken in die aanpak. In de handreiking meer informatie over zorgprofielen in relatie tot de caseload. Globaal kan uitgegaan worden van de volgende berekening voor een volledige fte:
-
Zware MultiProblematiek (1-5 % van de burgers): 5-7 personen in de caseload
-
Kwetsbare burgers (15%):
30-40 personen in de caseload
-
Niet-kwetsbare burgers (80%): meer dan 100 personen in de caseload
3. Het goed op elkaar afstemmen van hulpverlening
Hierbij gaat het om afstemming van de hulpverlening in de dagelijkse praktijk door middel van
1 huishouden - 1 plan - 1 regisseur. Hierbij zijn de volgende uitdagingen aan de orde:
-
De klant heeft zo veel als mogelijk de regie
-
Het sociale netwerk is betrokken
-
Alle hulpverleners zijn in beeld en staan met elkaar op 1 lijn
-
De regisseur heeft het mandaat voor de coördinatie van alle betrokken hulpverleners
4. Een beroep op de eigen kracht van huishoudens
Noodzaak voor het slagen van de integrale aanpak is volgens Stichting VraagWijzer Nederland het werken volgens de gekantelde methode. Die houdt niet op bij het ‘in de kracht zetten’ van de burgers.
De overige gekantelde oplossingen zijn:
-
Het inzetten van het sociale netwerk (bij voorkeur via de Sociale Netwerk Strategie of Versterking)
-
Het gebruiken en realiseren van voorliggende voorzieningen
5. Alleen doorverwijzen naar professionals buiten het team indien echt nodig
|
Ook deze aanbeveling kan in het licht van de Kanteling bezien worden: het voorkomen van individuele maatwerkvoorzieningen en zorg. Dit wordt gedaan door de inzet van ondersteuning en kortdurende begeleiding door het sociaal (wijk)team. Maar er is meer: de gelegenheid om het team generalisten op alle domeinen van de Zelfredzaamheid-Matrix te bekwamen en zo de expertise binnen het team te vergroten. Al die domeinen zijn tevens verdeeld onder de specialisten. Zo hebben alle teamleden verstand van inkomen en schulden, maar is de collega met de meeste expertise de specialist waar de anderen op terug kunnen vallen. Zo kan ieder teamlid een verstandelijke beperking of een psychiatrische stoornis signaleren, maar zijn de collega’s met veel kennis op dit onderwerp de specialist.
Wanneer is het echt nodig om door te verwijzen? Dit is afhankelijk van de samenstelling van het team.
De teamleden zullen zelf en met elkaar hiervoor de grenzen moeten bewaken. Het is natuurlijk niet verstandig om té lang ondersteuning te bieden waar bijvoorbeeld behandeling noodzakelijk is.
